Opvoeden zónder straffen en belonen

Vorige week kon je lezen over de balans tussen straffen en belonen, maar wisten jullie dat je ook kan opvoeden zónder straffen en belonen? Wij interviewden Justine Mol, de schrijfster van het boek ‘Opgroeien in vertrouwen’. Ze vertelt ons haar visie en geeft handige tips voor ouders die geïnteresseerd zijn in deze manier van opvoeden.

Straffen en belonen

Kan je om te beginnen in het kort uitleggen wat straffen en belonen voor jou inhoudt?
Straffen is voor mij: je kind iets onthouden of opleggen met de intentie dat het bepaald gedrag niet meer zal laten zien. Belonen is je kind iets geven of prijzen met de intentie dat het gedrag gaat herhalen.

Wat is voor jou de reden om kinderen niet op te voeden met straffen en belonen?
Door straffen en belonen manipuleer je het kind op zo’n manier dat het gaat doen wat wij willen dat het gaat doen. We moeten erop vertrouwen dat het kind zelf inzicht heeft in wat moreel goed is. Het resultaat van opvoeden zonder straffen en belonen is vaak kinderen die minder bang zijn, meer durven te zeggen, makkelijker geven en ontvangen en meer zichzelf zijn. Ik zeg niet dat het een garantie is voor aardige en gelukkige kinderen, maar het zorgt er wel voor dat je opvoedt zonder dat er iets wringt.

Hoe werkt het?

Als je niet straft en beloont, wat doe je dan wel?
– Ga op zoek naar de behoeften van je kind die onder het gedrag zitten. Als je kind bijvoorbeeld aan het dreinen is, heeft hij of zij waarschijnlijk behoefte aan slaap en rust.
– Benoem het gedrag dat je ziet en wat dat met jou of de ander doet.
– Geef feedback in plaats van straf, waarmee je grenzen aangeeft en je je kind wijst op de gevolgen en effecten van zijn of haar gedrag, met als doel een voorbeeld te zijn of veiligheid te garanderen.
– Vieren in plaats van belonen: er samen van genieten dat iets goed gaat en daar aandacht aan besteden.
– Het is belangrijk, vooral in het begin, dat je je intentie benoemt. Bijvoorbeeld: wat fijn dat je je kamer hebt opgeruimd, nu heb je weer lekker veel ruimte om te spelen. Hierdoor weet je kind waarom je iets zegt.

Wat doe je als je kind lastig gedrag laat zien en je al veel geprobeerd hebt?
Blijf zoeken naar de onderliggende behoeften of het onderliggende gevoel: waarom doet mijn kind dit? Kijk ook kritisch naar je eigen gedrag, ben je misschien te streng, geef je niet het goede voorbeeld? Misschien heeft jouw kind andere waarden dan jij; wat maakt jouw waarden beter dan die van je kind?
Maar heb ook vertrouwen, het kost soms tijd om gedragsverandering te zien. Je weet niet altijd hoe iets komt, misschien hoort het bij het kind en kan je het niet vormen door je opvoeding. Heb dan ook mededogen met jezelf en zorg goed voor jezelf, het is belangrijk dat je voorziet in je eigen behoeften als ouder.

Advies

Wat adviseer je ouders die graag met deze manier van opvoeden willen beginnen?
Begin met het lezen van mijn boek ‘Opgroeien in vertrouwen’ en begin met kleine stapjes op momenten dat je er de tijd en de rust voor hebt. Heb mededogen met jezelf als het een keer niet lukt en je in de oude manier vervalt, je pakt het daarna gewoon weer op.

Omdat het lastig is om uitgebreid in te gaan op de visie van Justine Mol, kan je hier een samenvatting van haar boek lezen of haar boek hier bestellen. We zijn erg benieuwd wat jullie vinden van deze manier van opvoeden!

Deze blog is geschreven door Loïs. Loïs is afgestudeerd aan de opleiding Pedagogiek en plaatst wekelijks een blog over opvoeding. Over welke vraag of onderwerp zouden jullie graag een blog willen zien? Laat het ons weten via Facebook of mail naar info@babyblog.nl!