Straffen & belonen

In onze vorige blog kon je lezen over het aangeven van grenzen. Maar wat doe je als je kind de grenzen overschrijdt en wat heeft een kind eigenlijk nodig als het gaat om positiviteit? Deze week: de do’s en don’ts rond straffen en belonen.

Stel prioriteiten en wees zuinig

Als je te veel straft, is je kind op een gegeven moment er niet meer van onder de indruk. Wees daarom zuinig met straffen, ook om te voorkomen dat je meer straft dan dat je positief bent. Deze tip zou kunnen helpen: denk er over na wat je écht belangrijk vindt en richt je daarop bij het opvoeden [1].

Wist je dat: teveel of te heftig straffen je kind bang en bezorgd kan maken en dat het later zelfs tot emotionele problemen kan leiden? [2]

Dreig niet met iets wat je niet waar kan maken

Even een voorbeeld: Lisa heeft Ella (4 jaar) al drie keer gewaarschuwd dat ze haar speelgoed op moet ruimen voor het eten, maar Ella blijft doorspelen. Lisa is het zat en zegt: “als je je speelgoed nu niet opruimt, ga je zonder eten naar bed.” Ella hoort dit, maar blijft doorgaan met spelen. Lisa, die haar kind niet zonder eten naar bed wil sturen, zet haar kind aan tafel en schept op. Doordat Lisa haar dreigement niet waarmaakt, komt ze voor Ella niet geloofwaardig over, waardoor die kan gaan denken: ‘misschien gaat deze keer ook mijn straf niet door’.

Zelf de gevolgen laten voelen

Vaak effectiever dan dreigen is je kind waarschuwen voor de (logische) gevolgen van zijn of haar gedrag. In het voorbeeld van Lisa en Ella had Lisa kunnen zeggen: “als je nu je spullen niet opruimt moet je het na het eten doen, dan hebben we geen tijd meer om een boekje te lezen”. Op die manier wordt Ella stilgezet bij de gevolgen van haar gedrag [1&5]. Dit kan je ook inzetten als ‘straf’. Heeft je kind geknoeid? Laat het zelf een doekje halen en opruimen, dat is vaak voldoende. Het is namelijk belangrijk dat de straf logisch past bij datgene wat misging [1].

Complimenten effectiever dan straffen

Gewenst gedrag aanleren door middel van complimentjes zal effectiever werken dan ongewenst gedrag afleren met straf; complimentjes bouwen aan de relatie, straf kan tot gevolg hebben dat de relatie afbreekt.

Wist je dat: een knuffel soms veel effectiever is dan een paar minuten op de trap? Het zorgt ervoor dat je kind zich gezien en gehoord voelt, in plaats van afgewezen.

Geef niet alleen complimenten over het gedrag van je kind, maar ook over wie hij of zij is, zoals: ‘ik vind het gezellig om samen met jou te koken’. Dit is goed voor het zelfvertrouwen van je kind, maar het zorgt er ook voor dat je kind het gewenste gedrag vaker zal laten zien [4].

Wist je dat: je voor een goede balans vier complimentjes zou moeten geven als je één keer straf hebt gegeven? [3]

Deze blog is geschreven door Loïs. Loïs is afgestudeerd aan de opleiding Pedagogiek en plaatst wekelijks een blog over opvoeding. Over welke vraag of onderwerp zouden jullie graag een blog willen zien? Laat het ons weten via Facebook of mail naar info@babyblog.nl!

[1] Opvoeden anno nú – Welgraven, E. & van den Hul, M.
[2] Het kinderbrein. – Aamodt, S. & Wang, S.
[3] Waarderen door complimenten – //bit.ly/1L4uiKG
[4] En als we nou weer eens gewoon gingen opvoeden – Feddema, G. & Wagenaar, A.
[5] Mijn kind wil niet luisteren. – Brazelton, T. & Sparrow, J.